Barbara Judkowiak

 

Prof. dr hab. Barbara Judkowiak

 

Absolwentka polonistyki poznańskiej, historyk literatury i kultury, od 1981 roku zatrudniona w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Zakładzie Literatury Staropolskiej i Oświecenia Instytutu Filologii Polskiej. Uczennica prof. Alojzego Sajkowskiego, któremu zawdzięcza m.in. ukierunkowanie na barok i wiek XVIII, a także na stosunki kulturalne dawnej Polski z Francją oraz stałą współpracę z historykami i teatrologami. Od połowy lat 80. stale współpracuje także z Pracownią Oświecenia Instytutu Badań Literackich PAN. Jest członkiem Centrum Teatru Muzycznego UAM. Habilitowana w roku 2007, profesor tytularny od roku 2015. Zainteresowaniami naukowymi obejmuje literaturę w kontekstach historii kultury, historii duchowości i kultury chrześcijańskiej, historii kulturowej kobiet; sięga po metody socjologii literackiej i publiczności, antropologii kulturowej i komparatystyki, zastanawiając się nad rolą tradycji dawnych w kształtowaniu nowoczesności; zajmuje się również edytorstwem i dziejami polonistyki.

Uczestniczyła z referatami w 21 konferencjach międzynarodowych (w Strasbourgu i Paryżu, Budapeszcie, Wilnie, Mont Albano), a także w licznych krajowych. Recenzentka w przewodach habilitacyjnych i profesorskich, przygotowuje również recenzje wydawnicze i dla redakcji czasopism naukowych.

Jako dydaktyk prowadziła rozmaite ćwiczenia w zakresie nauk pomocniczych i historii literatury, wykłady z dziejów doktryn literackich, historii kultury dla architektów, literatury oraz estetyki dla teatrologów, wiedzy o kulturze dla filmoznawców, seminaria licencjackie, magisterskie i doktoranckie.

Członek PTPN, Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem Osiemnastym, Międzynarodowego Towarzystwa Historii Porównawczej Teatru, Opery i Baletu (SIHCTOB), Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych, Polskiego Towarzystwa Filologicznego.

Z wyboru w Radzie Naukowej Instytutu Badań Literackich PAN (2015-2019) i Radzie Naukowej Biblioteki Kórnickiej PAN (2016-2024), Radzie Fundacji im. Jana i Zofii Włodków (od 2019, także w kapitule nagrody na najlepszą pracę magisterską o tematyce ziemiańskiej na Wydziale Historii UJ) oraz w Radzie Redakcyjnej „Pamiętnika Biblioteki Kórnickiej”. Współpracuje ze środowiskami nauczycielskimi a także regionalnymi organizacjami pozarządowymi, popularyzując historię. Współorganizatorka kilku konferencji naukowych.

Wykonawca w kilku grantach zespołowych: Teatr masowy  teatr dla mas (Łódź, prof. M. Leyko), Humanizm. Idee, nurty i paradygmaty humanistyczne w kulturze polskiej (Warszawa, prof. A. Nowicka-Jeżowa), Fiction et Histoire (Paryż, prof. G. Séginger – Poznań, prof. Z. Przychodniak), Libretto operowe w kulturze polskiej i jego status w badaniach humanistycznych (Poznań, prof. E. Nowicka), Wiek XVIII jako zmiana: oświecenie polskie w ujęciu paralaktycznym (Poznań, dr hab. M. Parkitny); kierowała grantem zespołowym Z dziejów polonistyki zagranicznej: Roman Pollak – Giovanni Maver (korespondencja z lat 1931-1969) oraz promotorskim dr E. Zielaskowskiej Wybory estetyczne Ignacego Krasickiego.

 

Książki autorskie:

B. Judkowiak, Franciszka Urszula Radziwiłłowa w poszukiwaniu własnego głosu. Propozycje interpretacyjne, edytorskie i dokumentacyjne, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2013, ss. 447.

B. Judkowiak, Wzgardzony wielogłos. Kultura teatralna czasów saskich i jej tradycje, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2007, ss. 302 („Kolekcja Teatralna”); nagroda ITI – Międzynarodowego Instytutu Teatralnego Oddz. Polskiego, Sekcji Krytyki Teatralnej na książkę teatralną roku 2007.

B. Judkowiak, W służbie Słowu. Bł. Natalia Tułasiewicz, Uniwersytet im. A. Mickiewicza, Poznań 2001 [album dla dr h.c. UAM, papieża Jana Pawła II], ss. 48.

B. Judkowiak, Słowo inscenizowane. O Franciszce Urszuli Radziwiłłowej – poetce, Wydawnictwo WiS, Poznań 1991, ss. 143.

 

Edycje krytyczne:

Franciszka Urszula Radziwiłłowa, Selected drama and verse, ed. by P. J. Corness and B. Judkowiak, transl. by P.J. Corness, transl. editor A. Zwierzyńska-Coldicott, introduction by B. Judkowiak, Toronto and Tempe, [ed.] Iter Academic Press and the Arizona Centre for Reformation and Renaissance Studies, 2015 ( “The Other Voice in Early Modern Europe”. The Toronto Series, t. 37, Medieval and Renaissance Texts and Studies 478), ss. 395; Nagroda 2016: Josephine Roberts Award for the best scholarly edition of 2015 in the field of early modern women and gender of the Society for the Study of Early Modern Women (SSEMW).

Roman Pollak – Giovanni Maver, Korespondencja (1925-1969), przekład  listów G. Mavera J. Dimke-Kamola i A. Domaradzka, wstęp i komentarz M. Rabenda, red. nauk. B. Judkowiak, Wydawnictwo Poznańskich Studiów Polonistycznych, Poznań 2013 („Seria Literacka”, t. 67), ss. 467.

Franz Lang, O działaniu scenicznym, przekł. i komentarz J. Zaborowska Musiał, red. nauk. i wstęp B. Judkowiak, Wydawnictwo słowo/obraz-terytoria, Gdańsk 2010,  ss. 296 („Theatroteka. Źródła i Materiały do Historii Teatru”,  pod red. D. Ratajczakowej, t. 18).

Niccolò Sabbatini, Praktyka budowania scen i machin teatralnych, przekład i oprac. A. Kasprzak, red. nauk. i wstęp B. Judkowiak, Wydawnictwo słowo/obraz-terytoria, Gdańsk 2008, ss. 266 („Theatroteka”, t. 8).

Alojzy Sajkowski, Sarmackie tradycje i europejskie horyzontywstęp i dobór tekstów B. Judkowiak, Wydawnictwo PTPN, Poznań 2007 („Klasycy Nauki Poznańskiej”, t. 16 ), ss. 225.

Natalia Tułasiewicz, „Być poetką życia”. Zapiski z lat 1938-1943, wstęp,  oprac. tekstu i komentarz B. Judkowiak, Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego UAM, Poznań 2006, ss. 371.

Natalia Tułasiewicz, Przeciw barbarzyństwu. Listy, dzienniki, wspomnienia, wstępy, noty wydawnicze, oprac. tekstu i komentarza, wybór z zapisków pamiętnikarskich B. Judkowiak, wybór listów i wspomnień D. Tułasiewicz, Wydawnictwo M, Kraków 2003, ss. 182. Wznowienie: Wydawnictwo Flos Carmeli, Poznań 2013.

Izydora Dąmbska (1904-1983). Mądrość i prawda, edycję naukową materiałów źródłowych oprac. R. Kuliniak, M. Pandura, Ł. Ratajczak we współpracy z B. Judkowiak, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2023, ss. 608.

 

Prace redakcyjne:

W Wielkopolsce i nie tylko. Materiały z konferencji „Za wiarę i wolność” w 250. rocznicę konfederacji barskiej, red. B. Judkowiak, W. Ratajczak, Wydawnictwo Poznańskich Studiów Polonistycznych, Poznań 2022 („Biblioteka  Literacka «Poznańskich Studiów Polonistycznych»”, t. 91), ss. 334.

Wiódł mnie Pan…”. Studia i świadectwa w 20. rocznicę beatyfikacji Natalii Tułasiewicz, red. B. Judkowiak, J. Hadryś, Wydawca Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wydział Teologiczny, Poznań 2020 („Meneat Questio”, t. 33), ss. 240

Stulecie poznańskiej polonistyki, t. 1: Okres międzywojenny i lata okupacji, pod red. B. Judkowiak oraz S. Wysłouch, S. Karolak, A. Piotrowicz, Wydawnictwo Poznańskich Studiów Polonistycznych, Poznań 2018, ss. 384.

Stulecie poznańskiej polonistyki, t. 2: Językoznawstwo (po roku 1945), pod red. A. Piotrowicz oraz S. Wysłouch, B. Judkowiak, S. Karolak, Wydawnictwo Poznańskich Studiów Polonistycznych, Poznań 2018, ss. 431.

Stulecie poznańskiej polonistyki (1919-2019), t. 3: Nauka o literaturze (po roku 1945), pod red. S. Wysłouch oraz B. Judkowiak, S. Karolak, A. Piotrowicz, Wydawnictwo Poznańskich Studiów Polonistycznych, Poznań 2019, ss. 597.

Wierność Łasce i Słowu. Błogosławiona Natalia Tułasiewicz, red. J. Hadryś, B. Judkowiak, Poznań 2018 (seria Meneat Questio, t. 31), ss. 340.

Kontrapunkt operowy. Libretto w Europie Środkowej i Wschodniej, pod  red.  K. Lisieckiej i B. Judkowiak, wstęp B. Judkowiak, K. Lisiecka, Wydawnictwo PTPN, Poznań 2014, ss. 313.

Aktor w teatrze świata i mowy, red. prowadzący B. Judkowiak, współred.  E. Nowicka i B. Sienkiewicz,  „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” R. V: 1998, ss. 396.

Igraszki trafu, teatru i tematów. Drobne scherza i scherzanda naukowe,  pod red. D. Ratajczakowej i B. Judkowiak. Wydawnictwo Poznańskich Studiów Polonistycznych, Poznań 1997 („Poznańskie Studia Polonistyczne. Biblioteka Literacka”, t. 3), ss. 128.

„Dwór mający w sobie osoby i mózgi rozmaite”. Szkice z historii literatury i kultury [dedykowane Prof. Alojzemu Sajkowskiemu w 70. rocznicę urodzin], pod red. B. Sienkiewicz i B. Judkowiak, Wydawnictwo Nakom, Poznań 1991, ss. 282.

 

Rozdziały w książkach zbiorowych i artykuły:

B. Judkowiak, Pytania o czasy saskie w kulturze i literaturze. Pojęcie, jego pozycja, obramowanie i perspektywy, [w:] Wiek osiemnasty jako zmiana. Perspektywy i problemy, red. M. Parkitny, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2023, s. 189-220.

B. Judkowiak, K. Meller, E. Zielaskowska, Józef Tomasz Pokrzywniak (1947-2017) – badacz polskiego oświecenia, homo academicus, [w:] Stulecie poznańskiej polonistyki, t. 3: Nauka o literaturze (po roku 1945), pod red. S. Wysłouch oraz B. Judkowiak, S. Karolak, A. Piotrowicz, Wydawnictwo Poznańskich Studiów Polonistycznych, Poznań 2019, s. 437-452. Toż w in. oprac.: B. Judkowiak, K. Meller, Pokrzywniak Józef Tomasz, prof. dr hab. – polonista, [w:] Luminarze nauki Uniwersytetu Poznańskiego w latach 1919-2019, red. Z. Pilarczyk, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2019, s. 577-582 („Uniwersytet Poznański 1919-2019”) – zob. pierwotnie: B. Judkowiak, Wspomnienie o naszym Profesorze: Tomasz Pokrzywniak. „Dobrze było z nim być”. „Życie Uniwersyteckie” [UAM], Poznań 2017 nr 1, s. 22-23; przedruk wersji skontrolowanej: B. Judkowiak, Józef Tomasz Pokrzywniak (1947-2017) – nasz Profesor, „Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego” 2019, z. 4, s. 561-576.

B. Judkowiak, Roman Pollak (1886-1972) – historyk literatury, [w:] Stulecie poznańskiej polonistyki, t.1: Okres międzywojenny i lata okupacji, pod red. B. Judkowiak oraz S. Wysłouch, S. Karolak, A. Piotrowicz, Wydawnictwo Poznańskich Studiów Polonistycznych, Poznań 2018, s. 189-223. Zob też: B. Judkowiak, Pollak Roman, prof. dr hab. – historyk literatury, [w:] Luminarze nauki Uniwersytetu Poznańskiego w latach 1919-2019, red. Z. Pilarczyk, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2019, s. 583-586 („Uniwersytet Poznański 1919-2019”).

B. Judkowiak, „Miłość słoneczna”. O niedokończonym cyklu poetyckim bł. Natalii Tułasiewicz,[w:] Wierność Łasce i Słowu. Błogosławiona Natalia Tułasiewicz, red. J. Hadryś, B. Judkowiak, Wydawnictwo Wydziału Teologicznego UAM, Poznań 2018 („Meneat Questio”, t. 31), s. 187-246.

B. Judkowiak, Ze źródła baptysterium. O świadectwie bł. Natalii Tułasiewicz. Słowo od redakcji [wstęp], [w:] Wierność Łasce i Słowu. Błogosławiona Natalia Tułasiewicz, red. J. Hadryś, B. Judkowiak, Wydawnictwo Wydziału Teologicznego UAM, Poznań 2018 („Meneat Questio”, t. 31), s. 11-31.

B. Judkowiak, La comédie „Foire ou Gentilhomme bourgeois” de Józef Wybicki. Le nouveau program socio-cuturel en Pologne en 1791, [w:] Cultures en transit dans l’espace urbain: coexistence, hybridation, métissage, textes réunis et publiés par M. Forycki, A. Jakuboszczak, M. Serwański et P. Werly, Wydawnictwo Instytutu Historii UAM, Poznań-Strasbourg 2017, s. 107-117.

B. Judkowiak, „Kantata na dzień imienin dla JW. Hilarego Siemianowskiego”. O libretcie Stanisława Kostki Potockiego,[w:] O spuściźnie literackiej Stanisława Kostki Potockiego. Studia i szkice, pod red. D. Folgi-Januszewskiej i T. Chachulskiego, Warszawa 2018 („Johann Joachim Winckelmann i Stanisław Kostka Potocki. Nowe badania i dokumenty”, t. 3), s. 63-74.

B. Judkowiak, Odkrywanie pamiętników Stanisława Augusta post editiones 2012 i 2013 [art. recenzyjny, obejmuje: Pamiętniki Stanisława Augusta i ich bohaterowie, pod red. Anny Grześkowiak-Krwawicz, Ośrodek Badań nad Epoką Stanisławowską, Muzeum Łazienki Królewskie, Warszawa 2015; T. Kostkiewiczowa, Pamiętniki Stanisława Augusta na nowo odkryte, Arx Regia – Ośrodek Wydawniczy Zamku Królewskiego w Warszawie – Muzeum, Warszawa 2015 („Studia i Materiały”, t. IV)], „Wiek Oświecenia” 33 (2017), s. 288-305.

B. Judkowiak, Paideia, humanistas, universitas. Le théâtre académique dans les universités en Europe jusq’au XVIIIesiècle, [w:]  L’ université en mouvement : Europe occidentale et centrale, sous la dir. de Georges Bishoff et PatrickVerly, [Imprimerie d’Université] Strasbourg 2017, s. 85-98.

B. Judkowiak, Skryba, czyli pisarz. O mikrohistoriach w dokumentach i kronikach poznańskich, [w:] Poznań pisarek i pisarzy. Materiały z sesji naukowej zorganizowanej z okazji Jubileuszu 45-lecia Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu i. Adama Mickiewicza w Poznaniu, pod red. J. Borowczyka, L. Marzec i Z. Kopcia, Wydawnictwo Poznańskich Studiów Polonistycznych, Poznań 2016, s. 163-173 (Biblioteka Literacka „Poznańskich Studiów Polonistycznych”, t. 70).

B. Judkowiak, Bł. Natalia Tułasiewiczówna o wojnie i na wojnie (1938-1945), [w:] Kobiety i /a doświadczenie wojny1914-1939 i później, pod red. M. Grzywacz i M. Okupnik, Wydawnictwo Wydziału Nauk Społecznych UAM, Poznań 2015, s. 213-227.

B. Judkowiak, Introduction, [w:] Franciszka Urszula Radziwiłłowa, Selected drama and verse, ed. by P.J. Corness and B. Judkowiak, transl. by P.J. Corness, transl. editor A. Zwierzyńska-Coldicott, introduction by B. Judkowiak, Toronto and Tempe, [ed.]  Iter Academic Press and the Arizona Centre for Reformation and Renaissance Studies, 2015 ( “The Other Voice in Early Modern Europe”. The Toronto Series, t. 37, Medieval and Renaissance Texts and Studies 478), s. 1-73.

B. Judkowiak, O dworze i patronacie kobiecym w początkach XVIII wieku[rec.:  Agnieszka Słaby, Rządzicha oleszycka. Dwór Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej jako przykład patronatu kobiecego w czasach saskich. Kraków 2014], „Wiek Oświecenia” 31 (2015), s. 421-430.

B. Judkowiak, P. Daszkiewicz, Nieznane molierianum warszawskie z początku lat 60. XVIII wieku, „Pamiętnik Teatralny” 2014, z. 4 , s. 45-55.

B. Judkowiak, Estetyka eklektyzmu czy synkretyzm w dziele Franciszki Urszuli Radziwiłłowej? [w:] Eklektyzmy, synkretyzmy, uniwersa. Z estetyki dzieła epoki oświecenia i romantyzmu, pod red. A. Ziołowicz i R. Dąbrowskiego, Księgarnia Akademicka, Kraków 2014, s. 69-95.

B. Judkowiak, K. Lisiecka, Wprowadzenie, [w:] Operowy kontrapunkt. Libretto w Europie Środkowej i Wschodniej. Wydawnictwo PTPN, Poznań 2014, s. 5-13.

B. Judkowiak, Metateatralność i metatekstowość, czyli o zanurzonych w życiu teatralnym dramatach i tekstach okołodramatycznych Goldoniego[rec.: Jolanta Dygul, Metateatralność w dramaturgii Carla Goldoniego, Warszawa 2012], „Wiek Oświecenia” 30 (2014), ss. 256-265.

B. Judkowiak, A. Jakuboszczak, Le corps immobilisé. Les femmes et les jeux à l’époque moderne : les caroussels en Pologne au XVIIIesiècle, [w:] Jeux et sports de la Renaissance à nos jours, sous la dir. de M. Forycki, A. Jakuboszczak et M. Serwański, Wydawnictwo Instytutu Historii UAM, Poznań 2013, s. 273-282.

B. Judkowiak, Les lettres d’un poète du XVIIIesiècle comme un passage de l’expérience d’une singularité à l’universel. Correspondance d’Ignace Krasicki, [w:]Vivre l’histoire, textes réunis par C. Trotot  et M. Subbotnik,  Presses Universitaires de Strasbourg, Strasbourg 2013, s. 35-46 (La collection « Formes et Savoirs »).

B. Judkowiak, Roztańczona szkolna scena jezuicka [rec.: Anna Reglińska-Jamioł, Formy taneczne w polskim teatrze jezuickim XVIII w. Poznań 2012], „Wiek Oświecenia” 30 (2014), ss. 245-255.

B. Judkowiak, Monteskiusza „szczęście jedynie w przestrzeni…” – antropologiczne horyzonty nowoczesnej biografistyki [rec.: P. Matyaszewski, Monteskiusz. Biografia przestrzenna, Lublin 2011], „Wiek Oświecenia” 28 (2012), s. 209-218.

B. Judkowiak, Pasterka, królowa czy święta? Gryzelda na scenie muzycznej 1 połowy XVIII wieku. Rekonesans, [w:] Horyzonty opery, pod red. D. Ratajczakowej i K. Lisieckiej, Wydawnictwo PTPN, Poznań 2012 (PTPN, Wydział Nauk o Sztuce, Prace Muzykologiczne 29), s. 25-32.

B. Judkowiak, „Na teatrze bajki” i bajka na teatrze, [w:] „Byle w ludziach światło było…”. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Wacława Woźnowskiego w dziesiąta rocznicę Jego śmierci, pod red. G. Zająca, Kraków, Księgarnia Akademicka, Kraków 2011 („Studia Dziewiętnastowieczne. Rozprawy” t. 10), s. 141-158.

B. Judkowiak, “L’honneur plus que la vie” et le conflit entre nature et culture dans l’oeuvre de la princesse Radziwill: les souffrances d’une aristocrate,[w:] Les aristocraties en Europe du Moyen Âge à nos jours. Actes du XVecolloque franco-polonais de l’Université de Starsbourg et de l’Université Adam Mickiewicz de Poznań organisé à Strasbourg les 9 et 10 octobre 2008, textes réunis par P. Werly, Presses Universitaires de Strasbourg, Strasbourg 2011, s. 135-146.

B. Judkowiak, We francuskiej szkole uczuć. Wnuk markiza François-Gastona de Béthune tłumaczem „Zairy” Woltera, [w:]  Polska-Francja-EuropaStudia z dziejów Polski i stosunków międzynarodowych [księga dedykowana profesorowi Maciejowi Serwańskiemu], pod red. M. Foryckiego, A. Jakuboszczak, J. Jurkiewicza et al., Wydawnictwo Instytutu Historii UAM, Poznań 2011, s. 469-474 („Publikacje IH” 104).

B. Judkowiak, Kilka uwag na temat teatru poznańskich szkół jezuickich w kontekście ich starań o prawa uniwersyteckie, [w:] Wokół jezuickiej fundacji uniwersytetu z 1611 roku,pod red. D. Żołądź-Strzelczyk i R. Witkowskiego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2011, s. 159-172 (Seria „Dzieje UAM” nr 19).

B. Judkowiak, Szkic do poznańskiego portretu Błogosławionej Natalii, „Kronika Miasta Poznania” 2011, nr 1: Poznanianki, s. 188-202.

B. Judkowiak, « Aux ordres de l’époux obéir, c’est le droit essentiel des épouse » : Le mariage dans les écrits de la princesse Franciszka Urszula Radziwiłł (1705-1753), „Studia Romanica Posnaniensia ”, vol. 38/1: 2011, s. 68-79; dostępne na stronie: https://repozytorium.amu.edu.pl/jspui/bitstream/10593/2594/1/38_1%2006%20B.%20Judkowiak.pdf

B. Judkowiak, Użalenie się i wyznanie – do szuflady! [o liryce Franciszki Urszuli Radziwiłłowej], „Polonistyka” 2011, nr 1 (482), s. (4) i 6-11; dostępne na stronie: www://8203500025_polonistyka_1_2011_artykul.pdf

B. Judkowiak, Teatr jezuicki jako teatr masowy. Pytania o masowość w kulturze teatralnej jezuitów XVI-XVIII wieku na przykładzie polskim, [w:] Teatr masowy – teatr dla mas, pod red. M. Leyko, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2011, s. 79-99 [pierwodruk w: B. Judkowiak, Wzgardzony wielogłos. Kultura teatralna czasów saskich i jej tradycje, Poznań 2007, s. 146-166].

B. Judkowiak, Klasycyzm w dramacie polskim XVI –XVIII wieku, [w:] Klasycyzm – doktryna literacka – antropologia, pod red. K. Meller, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2009 [2010], s. 127-143 („Humanizm. Idee, nurty i paradygmaty humanistyczne w kulturze. Syntezy”, pod red. A. Nowickiej-Jeżowej, t. 6).

B. Judkowiak, Przyjemność w teoriach dramatyczno-teatralnych i jej osiemnastowieczne rewizje, [w:] Przyjemność w kulturze epoki rozumu, pod red. T. Kostkiewiczowej, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2010 („Biblioteka Badań nad Wiekiem Osiemnastym. Studia i Źródła”, Studia t. V), s. 229-241.

B. Judkowiak, Przyczynki  do genealogii i charakterystyki  teatralnych Geniuszów, [w:] Miscellanea literackie i teatralne (od Kochanowskiego do Mrożka). Profesorowi Janowi Okoniowi przez przyjaciół i uczniów na 70. urodziny zebrane, pod red. K. Płachcińskiej i M. Kurana, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2010, cz. II: Tradycje literackie i teatralne, s. 424-439 („Analekta Literackie i Językowe”, t. 1).

B. Judkowiak, O nobilitacji sztuki teatru i aktora,[wstęp w:] Franciszek Lang, O działaniu scenicznym, przekład i komentarz J. Zaborowska-Musiał, red. naukowa i wstęp B. Judkowiak, Gdańsk 2010, s. 5-33, 175-178.

B. Judkowiak, Bilet literacki. Z Paryża na polskie theatrum,[w:] Edigio Romualdo, [Louis Anseaume], Les deux chasseurs et La latière. (Dwóch strzelców i mleczarka), „Musica Restituta” Academia dell’Arcadia [liwretka z CD], Poznań 2010, s. 23-32.

B. Judkowiak, [rec.: M. Prejs, Oralność i mnemonika. Późny barok w kulturze polskiej, Warszawa 2009], „Wiek Oświecenia” 26 (2010), s. 163-177.

B. Judkowiak, Mieczysław Klimowicz (1919-2008),„Pamiętnik Teatralny” 2009, z. 1-2, s. 306-322.

B. Judkowiak, [rec.: Wojciech Bogusławski in memoriam, Golęczewo 2007; Wojciech Bogusławski i jego późne prawnuki, Warszawa 2007; Wojciech Bogusławski – ojciec teatru polskiego, Poznań 2009], „Wiek Oświecenia” 25 (2009), s. 152-163.

B. Judkowiak, Les Génies de la Religion et de la Nation dans le théâtre jésuite polonais, [w:]  Religion et  nation. Entre l’universel et les particularismes. Actes du XIVeColloque Poznań-Strasbourg 28-29 septembre 2006, textes réunis et publiés par M. Forycki et M. Serwański, Wydawnictwo Instytutu Historii UAM, Poznań 2008, s. 77-88 [w pol. wersji w książce autorskiej Wzgardzony wielogłos].

B. Judkowiak, Czarodzieje sceny, [wstęp w:] Niccolò Sabbatini, Praktyka budowania scen i machin teatralnych, przekład i oprac. A. Kasprzak, red. nauk. B. Judkowiak, Wydawnictwo słowo/obraz-terytoria, Gdańsk 2008, s. 1-37.

B. Judkowiak, Alojzy Sajkowski (1921-2003), [w:] Słownik badaczy literatury polskiej, t. 8 pod red. J. Starnawskiego, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź 2007, s. 144-149.

B. Judkowiak, Natalia Tułasiewicz, [w:] Słownik badaczy literatury polskiej, t. 8 pod red. J. Starnawskiego, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź 2007, s. 183-185.

B. Judkowiak, Poznańska szkoła jezuicka nowego dramatopisania w połowie XVIII wieku, „Kronika Miasta Poznania” 2006, nr 4: Literackie przystanki, s. 127-147.

B. Judkowiak, Les nôtres et les autres. Le théâtre polonais du XVIIIesiècle et l’imaginaire national stéréotypé, [w:] Amis et ennemieshéréditaires Les stéréotypes nationaux. Actes du XIIColloque Poznań-Strasbourg des 3-4 octobre 2002, textes réunis et publiés par M. Forycki et M. Serwański, Wydawnictwo Instytutu Historii UAM, Poznań 2006, s. 65-72.

B. Judkowiak, La famille des Radzivill en Pologne à l’époque de la tolérance et aux temps de la Contre Réforme, [w:] Stratégies de la Contre-Réforme en France et en Pologne. Actes du Colloque polono-français, Versailles 26-29 octobre 2000, textes réunis et publiés par Ch. Grell et M. Serwański avec la collaboration de I. Kraszewski, Wydawnictwo Instytutu Historii UAM, Poznań 2006, s. 91-101.

B. Judkowiak, Inny głos, bo kobiecy? „Nieszczere afektów zabawy” i „ostry rozum” w lirycznej twórczości Franciszki Urszuli Radziwiłłowej. Rekonesans, [w:] Працы кафедры гісторыі беларускае літаратуры Белдзяржуніверсітетa [Pracy kafedry gistoryi biełaruskaje literatury Biełdziarżuniwersiteta], t. 7, WTAA „Prawa i ekanomika”, Minsk 2006, s. 124-137.

B. Judkowiak, „Pracuję dla przyszłości” – błogosławiona  Natalia Tułasiewicz, [w:] Kobiety w konspiracji pierwszej i drugiej wojny światowej. Materiały sesji popularnonaukowej w Krakowie w dniu 18 maja 2005 roku. Wojenna służba Polek w drugiej wojnie światowej. Materiały sesji popularnonaukowej w Toruniu w dniu 5 listopada 2005 roku, pod red. K. Minczykowskiej i J. Szilinga, Fundacja „Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej i Wojskowej Służby Polek”, Toruń 2006, s. 279-306 (Biblioteka Fundacji „Archiwum Pomorskie Armii Krajowej” w Toruniu, t. XLVII: Służba Polek na frontach II wojny światowej,cz. 9:Materiały sesji).

B. Judkowiak, Tułasiewiczówna Natalia Anna (1906-1945), [w:] Sylwetki Kobiet-żołnierzy (II) pod red. K. Kabzińskiej, Fundacja „Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek”, Toruń 2006, s. 451-458 (Biblioteka Fundacji „Archiwum Pomorskie AK” w Toruniu, t. XLVIII: Służba Polek na frontach II wojny światowej, cz. 10).

B. Judkowiak, Formacja uniwersytecka bł. Natalii Tułasiewicz a jej program dążenia do świętości, [w:]  Powołanie kobiety. Kobiecość – uniwersytet – świętość, Wydawnictwo Flos Carmeli, Poznań 2006 „Biblioteka Zeszytów Karmelitańskich”, t. 6, s. 56-80.

B. Judkowiak, „Przyjmij mnie na nowo do swej klasy”. Nauczyciele w szkole bł. Natalii, [w:]  Blask świadectwa. Błogosławiona nauczycielka Natalia Tułasiewicz  [materiały konferencji w UAM 22 IV 2001], Katolickie Stowarzyszenie Wychowawców, Poznań 2006, s. 7-27; przedruk: Wydawnictwo Bonami, Poznań 2013, s. 11-43.

B. Judkowiak, Uwagi nad teatrem i teatromanią w życiu dworów magnackich czasów saskich, [w:] Dwory magnackie XVIII wieku. Rola i znaczenie kulturowe, pod red. T. Kostkiewiczowej i A. Roćko, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2005, s. 99-110.

B. Judkowiak, [rec.: Franciszka Urszula Radziwiłł, Utwory wybrane, Mińsk 2003 (Францішка Уршуля Радзівіл,Выбраныя творы. Укладанне Сяргея Кавалёва, прадмова Жанны Некашэвіч-Кароткай і Н. Русецай, каментар Сяргея Кавалёва, Наталлі  Гардзіенкі, Жанны Некашэвіч-Кароткай, „Беларускі кнігазбор”, Мінск 2003) i Ż.W. Niekraszewicz-Karotkaja, Nieświeska Melpomena: dramaturgia Franciszki Urszuli Radziwiłł, Mińsk 2002 (Жанна Вацлаваўна Некашэвіч-Кароткая, Нясвіжская Мельпамена: драматургія Францішкі Уршулі Радзівіл,Мінск 2002)], „Wiek Oświecenia” 21 (2005), s. 211-222.

B. Judkowiak, Teatr muzyczny Franciszki Urszuli Radziwiłłowej (1746-1753), [w:] Мастацкая спадчына Нясвіжа. Матэрыялы міжнароднай навуковай канферэнцыі. Навуковы рэдактар Дадзіёмава Вольга Уладзіміраўна, Нясвіж 2005, s. 65-71.

B. Judkowiak, L’insurrection de Kościuszko vue et créée par le théâtre, [w:] Explorations de lamémoire collective. Grands événements et mithes des origins. Actes du XIecolloque franco-polonais de l’Université Adam Mickiewicz de Poznań et de L’Université Marc Bloch de Strasbourg, textes réunis par F.-X. Cuche et J.-P. Schneider, Presses Universitaires de Strasbourg, Strasbourg 2004, s. 77-86.

B. Judkowiak, Staropolski lector: raczej ciekaw niż Gryzosław[głos w ankiecie redakcyjnej Na tropach odbiorcy], „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”, t. XI (2004), s. 17-22.

B. Judkowiak, B. Chrząstowska, K. Kuczyńska-Koschany, T. Mika, Skarbiec języka, literatury, sztuki. Staropolskie korzenie współczesności. Wypisy z ćwiczeniami. Podręcznik dla klasy III liceum ogólnokształcącego i profilowanego. Zakres podstawowy i rozszerzony, pod red. B. Chrząstowskiej, Wydawnictwo Nakom, Poznań 2004, ss. 301.

B. Judkowiak, Profesor dr hab. Alojzy Sajkowski (18 V 1921 – 23 II 2003), „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”, t. IX (2003), s. 313-320.

B. Judkowiak, Błogosławiona Natalia Tułasiewicz i Karmel, „Karmel” [Kwartalnik poświęcony zagadnieniom duchowości. Krakowska Prowincja Karmelitów Bosych] 2002, z. 2 (83), s. 55-62.

B. Judkowiak, Nowa seria edytorska: „Staropolski dramat religijny”[rec.: Liturgiczne łacińskie dramatyzacje Wielkiego Tygodnia XI-XVI w., wybór i oprac. J. Lewański, Lublin 1999 oraz Józef Andrzej Załuski, Tragedie duchowne, zestawił, wstępem  i przypisami opatrzył J. Lewański, Lublin 2000], „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”, t. VIII (2002), s. 233-245.

B. Judkowiak, L. Teusz, Rozdział III. Kultura i literatura w dawnej Rzeczpospolitej, [w:] Skarbiec języka, literatury, sztuki. Podręcznik dla klas I-III liceum ogólnokształcącego i profilowanego. Zakres podstawowy i rozszerzony, pod red. B. Chrząstowskiej, Wydawnictwo Nakom, Poznań 2002 (wyd. 2: 2004), s. 92-138 [nagroda zespołowa PAU dla całego podręcznika w 2005 r.].

B. Judkowiak, „Historia o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim”. Misterium obietnicy, [w:] Dramat polski. Interpretacje, cz. 1: Od wieku XVI do Młodej Polski, pod red. J. Ciechowicza i Z. Majchrowskiego, wstęp i posłowie D. Ratajczakowa, Wydawnictwo słowo/obraz – terytoria, Gdańsk 2001, s. 21-34.

B. Judkowiak, Teatr w pałacu i pałac w teatrze (na wybranych przykładach polskich z XVI-XVIII w.), [w:] Rezydencje w średniowieczu i czasach nowożytnych, pod red. naukową E. Opalińskiego i T. Wiślicza, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2001, s. 146-164.

B. Judkowiak, Drogowskaz ku prawdzie: bł. Natalia Tułasiewicz, „Poznańskie Studia Teologiczne” 11 (2001), s. 347-363.

B. Judkowiak, Natalia Tułasiewiczówna na Uniwersytecie Poznańskim [I],  „Życie Uniwersyteckie” [UAM] 2001, nr 3 (95), s. 12-13.

B. Judkowiak, Patronka odpowiedzialnej służby Słowu, [w:] Uniwersytet Janowi Pawłowi II, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2001, s. 35-38.

B. Judkowiak, Alexandre le Grand et Jules César – la communauté du patrimoine méditerranéen dans la littérature polonaise (jusqu’au XVIIIe siecle), [w:] Les grandes hommes des autres. Actes du Xe Colloque Poznań-Strasbourg des 4-6 novembre 1998, sous la direction de M. Serwański, Wydawnictwo Instytutu Historii UAM, Poznań 2000, s. 135-146.

B. Judkowiak, Teatr i dramat jezuitów, „Kronika Miasta Poznania” [Wydawnictwo Miejskie] 2000, z. 3: Uśmiech Melpomeny: teatry Poznania, s. 22-42.

B. Judkowiak, Wokół wiersza w dramatach muzycznych Józefa Andrzeja Załuskiego (1702-1774), [w:] Opera polska w XVIII i XIX wieku, pod red. M. Jabłońskiego, J. Stęszewskiego i J. Tatarskiej, Wydawnictwo PTPN, Poznań 2000, s. 31-48 ( „Poznańskie Studia Operowe” t. 2).

B. Judkowiak, E. Nowicka, „W operze słowo jest także ważne”: Barańczakowe „Wesele Figara”, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”, t. VI (1999), s. 157-170.

B. Judkowiak, „Zaufajmy więc miłości, Zaśpiewajmy na jej cześć” [o libretcie F. Zella i R. Genée], [w:] Karl Millöcker, Student żebrak. Der Bettelstudent. Program  Teatru Wielkiego im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu, 1999 [premiera 10 kwietnia, w kooperacji z Festspielhaus z Baden-Baden, inscenizacja i reż. Günter Könemann], s. nlb. [10-18].

B. Judkowiak, Kultura literacka w Wielkopolsce w okresie Oświecenia, „Wiek Oświecenia” 14 (1998), s. 51-78.

B. Judkowiak, Une commedia dell’arte polonaise?, [w:] La commedia dell’arte, le théâtre forain et les spectacles de plain air en Europe XVIe-XVIIIe siecles, etudes publiées sous la direction d’ I. Mamczarz, préface de J. Mesnard, présentation de J. Truchet, Klincksieck, Paris 1998, s. 253-262 (Collection „Théâtre européen, opéra, ballet” t. 6 ).

B. Judkowiak, Le théâtre polonais dans le château et dans le palais du XVIe au XVIIIe siècle, [w:] La vie de château. Actes du Colloque „Architecture, fonctions et représentations des châteaux et des palais du Moyen-Âge à nos jours” des 13-15 mai 1996, textes réunis par F.-X. Cuche, Presses Universitaires de Strasbourg, Strasbourg 1998, s. 167-184.

B. Judkowiak, Komentarz od Redakcji, [Franciszek Lang, Sylwetki symboliczne przysposobione do strojów i występów teatralnych, tłum. z łac. M. Szlachcikowska, do druku podała I. Kadulska], „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”, t. V (1998), s. 185-190 [sygn. B.J.].

B. Judkowiak, Władysław Warneńczyk bohaterem dramatu polskiego w XVII i XVIII w., „Balcanica Posnaniensia. Acta et Studia”, t. VIII (1997): Warna 1444. Rzeczywistość historyczna  i  tradycje, s. 185-199.

B. Judkowiak, „Moja szczerość nogami kuranty formuje…”. Taneczność w dramacie teatru dworskiego (albo rekonesans historycznokulturowy w sprawie jednego cytatu), [w:] Igraszki trafu, teatru i tematów. Drobne scherza i scherzanda naukowe, pod red. D. Ratajczakowej i B. Judkowiak, Poznań 1997, s. 107-118.

B. Judkowiak, „Śpiewo-gry” w polskim teatrze XVIII w. przed Bogusławskim, „Wiek Oświecenia” 12 (1996), s. 43-59.

B. Judkowiak, Commedia dell’arte et le théâtre forain dans l’Europe [Sprawozdanie z międzynarodowego kolokwium zorganizowanego przez Société Internationale d’Histoire Comparée du Théâtre, de l’Opera et du Ballet (S.I.H.C.T.O.B.) przy udziale C.N.R.S., Sorbony i Muzeum Teatru Jarmarcznego w Paryżu i Artenay 27-30. 09. 1995], „Ruch Literacki” 1996, z. 3, s. 383-385.

B. Judkowiak, Les transformations des motifs médievaux dans la littérature polonaise d’epoque baroque, [w:]  Bretagne – Pologne. La tradition médiévale aux temps modernes, textes réunis par A. Karłowska-Kamzowa avec collaboration de J. Kowalski, Wydawnictwo PTPN, Poznań 1995, s. 79-89 (Wydział Nauk o Sztuce PTPN, Prace Komisji Historii Sztuki, t. 23).

B. Judkowiak, Z dziejów drukarni nieświeskiej, „Lituano-Slavica Posnaniensia. Studia Historica”, t. VI (1994), s. 121-130.

B. Judkowiak, [rec.: I. Kadulska, Komedia w polskim teatrze jezuickim XVIII wieku, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 1993], „Pamiętnik Literacki” 1994, z. 4, s. 184-194.

B. Judkowiak, Formacja umysłowa sawantki połowy wieku (świat książek i środowisko literackie Franciszki Urszuli Radziwiłłowej), [w:] Kultura literacka połowy XVIII wieku w Polsce. Studia i szkice, pod red. T. Kostkiewiczowej, Wydawnictwo Wiedza o Kulturze, Wrocław 1992, s. 147-161.

B. Judkowiak, Między literaturą i teatrem. O quasi-sumariuszach politycznych przełomu XVII/XVIII w., [w:] Między tekstami. Intertekstualność jako problem poetyki historycznej, pod red. J. Ziomka, J. Sławińskiego, W. Boleckiego, PWN, Warszawa 1992, s. 291-313.

B. Judkowiak, Franciszka Urszula Radziwiłłowa, [w:] Pisarze polskiego oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej i Z. Golińskiego, t.1, PWN, Warszawa 1992, s. 66-82.

B. Judkowiak, W drodze ku polskiej komedii politycznej – na nowo, [w:] Fakty i interpretacje. Szkice z historii literatury i kultury polskiej, pod red. T. Lewandowskiego, PWN, Warszawa 1991, s. 78-93.

B. Judkowiak, „Choć za umbrę literata…” (szkic do sylwetki literackiej Udalryka Radziwiłła), [w:] Dwór mający w sobie osoby i mózgi rozmaite. Szkice z historii literatury i kultury, pod red. B. Sienkiewicz i B. Judkowiak, Wydawnictwo Nakom, Poznań 1991, s. 61-82.

B. Judkowiak, Z dziejów teatru nieświeskiego: I. U początków teatru. II. Zagadki Żukowskiego. Aneksy: I. Fryderyk Christian Schultze: [Prolog], tłum. Zbigniew Raszewski. II. „Wzór sprawiedliwości”. Argument, „Pamiętnik Teatralny” 1990, z. 3-4, s. 305-327 i 327-336.

B. Judkowiak, E. Lechniak, [rec.: M. Klimowicz, W. Roszkowska, La commedia dell’arte alla corte di Augusto III di Sassonia (1748-1756), Venezia 1988], „Pamiętnik Teatralny” 1990, z. 3-4, s. 526-532.

B. Judkowiak, Kostiumy teatru nieświeskiego (1746-1753), „Pamiętnik Teatralny” 1988, z. 3-4, s. 381-406.

B. Judkowiak, Katedra gotycka jako tekst kultury [oraz] Średniowieczny humanizm chrześcijański [oraz] O twórczości Daniela Naborowskiego, [w:] Glosariusz 2: Od antyku. Materiały pomocnicze do języka polskiego I klasy szkoły średniej, Inicjatywa wydawnicza ASPEKT [poza cenzurą,  pseudonim Barbara Jankowiak], Wrocław 1986, s. 36-39, 50-54, 67-71 (wyd. 2 [oficjalne] pt. Glosariusz od starożytności do pozytywizmu. Materiały do kształcenia literackiego w szkole średniej, pod red. T. Patrzałka, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 1992, tu na s. 60-63, 77-82, 94-104).

B. Judkowiak, Z dziejów religijności czasów saskich, „W drodze” 1984, nr 6 (130), s. 52-62.

B. Judkowiak, Z kart literatury zapomnianej. (Przyczynek do dziejów kultury epoki saskiej), „Ruch Literacki” 1984, nr 5-6, s. 395-410.

B. Judkowiak, Zapiski na marginesach „małej” historii staropolszczyzny [rec.: A. Sajkowski, Staropolska miłość, Poznań 1981], „Studia Źródłoznawcze. Commentationes” 1985, s. 194-201.

B. Judkowiak, „Człowiek jak cień opuszczony…”, „W drodze” 1980, nr 2 (78), s. 86-90.