Leszek Teusz
Prof. UAM dr hab. Leszek Teusz
Historyk literatury w Zakładzie Literatury Staropolskiej i Oświecenia Instytutu Filologii Polskiej UAM. Obszar jego zainteresowań badawczych stanowi literatura i kultura baroku, staropolskie piśmiennictwo religijne, literatura dawna w kontekście historii duchowości oraz tradycji biblijnej, obecność w literaturze różnorakich pól tematycznych oraz form słownego stanowienia i wyrażania się sacrum. Zajmują go także różnorakie postaci dialogu współczesnej kultury i literatury z dawną tradycją, a także powiązania literatury z szeroko rozumianymi systemami świadomościowymi – teologią, filozofią, sztuką etc. Metodologiczną perspektywę oglądu tych zagadnień stanowią antropologia kulturowa i komparatystyka.
Laureat w 2000 r. wyróżnienia czasopisma „Barok” i Wydawnictwa Neriton za najlepszy doktorat dotyczący epoki baroku; w 2003 r. indywidualnej Nagrody rektorskiej (Rektora UAM) I Stopnia; w 2005 r. nagrody Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie dla podręcznika Skarbiec języka, literatury, sztuki (jako współautor); w 2005 r. zespołowej Nagrody Rektorskiej (Rektora UAM) II Stopnia; w 2012 r. indywidualnej Nagrody Rektorskiej (Rektora UAM) III Stopnia za osiągnięcia naukowe.
Stypendysta: Janineum (Wiedeń – Austria), The Andrew W. Mellon Fundation, Marian Szyrocki Stipendienprogramm, Fritz Thyssen Stiftung, KAAD (Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel – Niemcy).
Członek Polskiego Towarzystwa Badaczy Wieku Siedemnastego (Warszawa), Pracowni Badań nad Biblią w Literaturze Polskiej i Polskim Filmie (Uniwersytet Gdański) oraz Pracowni Badań nad Aksjologią w Języku i Kulturze (Uniwersytet Zielonogórski).
Autor opracowania merytorycznego i scenariusza wystawy „Geniusz Leonarda da Vinci” zorganizowanej pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej, TVP 1, Wydawnictwa „Wiedzy i Życia” – Pałac Kultury i Nauki w Warszawie 6 XII 2011 – 29 X 2012.
Książki autorskie:
L. Teusz, Wojciecha Stanisława Chrościńskiego późnobarokowa epika biblijna: „Józef do Egiptu od braci przedany”, „Job cierpiący”, „Aman”, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2011, s. 228.
L. Teusz, „Bolesna Muza nie Parnasu Góry, ale Golgoty”. Mesjady polskie XVII stulecia, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2002, ss. 292.
Rozdziały w książkach zbiorowych i artykuły (wybór):
L. Teusz, W kręgu XVII-wiecznej duchowości zakonnej. Polskie wydanie dzieła Juana de Jesus Maryi „Ćwiczenia klasztorne abo praktyka uczynkowa abo aktów żywota zakonnego, żeby duchownie i doskonale odprawowane były” (Kraków 1645), [w:] LES COUVENTS ET LES COLLÉGIALES. Ètudes sur l’art et littérature médiévales. KLASZTOR I KOLEGIATA. Studia o sztuce i literaturze średniowiecznej, red. J. Kowalski, P. Waśkowiak, Poznań 2024.
L. Teusz, Obrazy samotności w utworach poetów polskiego baroku. „Język – Szkoła – Religia”, t. 18, 2023, s. 153-163.
L. Teusz, Vis imaginativa. Barokowe żywioły wyobraźni, [w:] Człowiek wobec żywiołów. Perspektywa interdyscyplinarna, red. G. Różańska, Słupsk 2022, s. 75-92.
L. Teusz, Etos rycerski w XVI-wiecznych kazaniach na pogrzeby królów Polski. „Język – Szkoła – Religia”, t. 16, 2021, s. 199-215.
L. Teusz, Amor sacer i amor profanus – niezwykłe spotkanie w drodze duchowej Natalii Tułasiewicz, [w:] „Wiódł mnie Pan…” Studia i świadectwa w 20. rocznicę beatyfikacji Natalii Tułasiewicz, red. B. Judkowiak, J. Hadryś, Poznań 2020, s. 21-43.
L. Teusz, Z dziejów motywów pasyjnych – Dialogus pro Magna Feria Sexta (1724), „Litteraria Copernicana” 2019, nr 3 (31), s. 21-34.
L. Teusz, Świat duchowy bł. Natalii Tułasiewicz w świetle Psalmów, [w:] Wierność łasce i słowu. Błogosławiona Natalia Tułasiewicz, red. B. Judkowiak, J. Hardyś, Poznań 2018, s. 247-277.
L. Teusz, „Ordo amicitiae”. Znaczenie i rola przyjaźni w renesansie i baroku. Kilka przykładów i spostrzeżeń, [w:] Złoty środek. Literatura wobec rozterek, niepokoju i poszukiwania równowagi. Studia poświęcone pamięci Profesora Józefa Tomasza Pokrzywniaka, red. G. Raubo, K. Trybuś, Poznań 2017, s. 101-121.
L. Teusz, Paralele dwóch świętych Józefów Starego i Nowego Testamentu (1749) Jana Bernarda Jabłonowskiego a wcześniejsze literackie interpretacje Józefa egipskiego w literaturze polskiej, [w:] W kręgu apokryfów, red. E. Jakiej, J. Mosakowski, Gdańsk 2015, s. 75-91.
L. Teusz, Wyobraźnia w świecie wiary, [w:] „Sapere aude”. Odważ się być mądrym. W poszukiwaniu duchowości humanizmu, red. S. Urbański, E. Krawiecka, W. Gałązka, Warszawa 2013, s. 51-67.
L. Teusz, Wojciech Stanisław Chrościński (ok. 1660 – po 1733) – człowiek i dzieło, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Litereacka”, nr 16, 2009, s. 227-264.
L. Teusz, Okiem dotykać świata. Wzrok i widzenie w renesansie, „Przegląd Powszechny” 2009, nr 11, s. 87-96.
L. Teusz, „Józef do Egiptu od braci przedany…” Wojciecha Stanisława Chrościńskiego – późnobarokowa interpretacja biblijnej historii, [w:] Język religijny dawniej i dziś (w kontekście teologicznym i kulturowym), red. P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak, M. Rybka, t. 5, Poznań 2009, s. 411-419.
L. Teusz, Literackie obrazy Zmartwychwstania w twórczości polskich autorów barokowych, „Polonistyka” 2009, nr 6, s. 22-27.
L. Teusz, Filozoficzne meandry poezji Zbigniewa Herberta, [w:] Pan Cogito i perła. W poszukiwaniu duchowości Zbigniewa Herberta, red. S. Urbański, E. Krawiecka, W. Gałązka, Warszawa 2009, s. 145-165.
L. Teusz, Dać się kształtować miłości. „Brat naszego Boga” Karola Wojtyły, „Akcent. Literatura i Sztuka” 2008, nr 3, s. 175-183.
L. Teusz, „Nienasycony miłością miłośniku”. Wielkopostne kazania z przełomu XVII i XVIII wieku, [w:] Język religijny dawniej i dziś ( w kontekście teologicznym i kulturowym), red. P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak, M. Rybka, t. 3, Poznań 2007, s. 320-327.
L. Teusz, Przestrzenie historycznego doświadczenia. Kilka refleksji czytelnika i badacza literatury dawnej, [w:] O historyczności, red. K. Meller, K. Trybuś, Poznań 2006, s. 87-94.
L. Teusz, Człowiek epoki polskiego baroku wobec epidemii, [w:] Epidemie w Polsce od czasów najdawniejszych po czasy współczesne. Teksty referatów sympozjum zorganizowanego w Krakowie 17-18 listopada 2005 r. przez Katedrę Historii Medycyny UJ oraz Muzeum Farmacji Collegium Medicum UJ, red. A. Śródka et al., Kraków 2005, s. 307-314.
L. Teusz, Konwencje stylistyczne sztuki kaznodziejskiej przełomu XVII i XVIII wieku, [w:] Język religijny dawniej i dziś, red. S. Mikołajczak, T. Węcławski, Poznań 2005, s. 245-254.
L. Teusz, B. Judkowiak, Rozdział III. Kultura i literatura w dawnej Rzeczpospolitej, [w:] Skarbiec języka, literatury, sztuki. Podręcznik dla klas I-III liceum ogólnokształcącego i profilowanego. Zakres podstawowy i rozszerzony, pod red. B. Chrząstowskiej, Wydawnictwo Nakom, Poznań 2002 (wyd. 2: 2004), s. 92-138 [nagroda zespołowa PAU dla całego podręcznika w 2005 r.].
L. Teusz, Filozofia i poezja – dwa sposoby rozumienia rzeczywistości, [w:] Ad sapientiam cordis. Księga pamiątkowa „ku mądrości serca” dedykowana ks. Prof. L. Gładyszewskiemu, red. W. Szczerbiński, P. Podeszwa, Gniezno 2002, s. 571-577.
L. Teusz, Pomiędzy rozpaczą a nadzieją. O drodze wewnętrznej intelektualisty, [w:] Obcowanie z wolnością. Dialogi literackie polsko – niemieckie, t. 2, red. B. Chrząstowska, Poznań-Berlin 2001, s. 295-308.
L. Teusz, Erozja wyobraźni religijnej we współczesnej kulturze. „Sztuka i Filozofia” 1999, nr 16, s. 143-162.
L. Teusz, Osobliwości gatunkowe słuchowiska. „Drugi pokój” Zbigniewa Herberta. „Akcent. Literatura i Sztuka” 1997, nr 4 (70), s. 53-65.
L. Teusz, „Hiob” Archibalda Mac Leisha – współczesna wersja historii męża z ziemi Us, [w:] Biblia w kulturze, red. S. Rzepczyński, Słupsk 1996, s. 195-214.
L. Teusz, Pokusa manicheizmu [rec.: S. Runciman, Manicheizm średniowieczny, przeł. J. Prokopiuk, B. Zborski. Gdańsk 1996], „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”, nr 3 (23), 1996, s. 300-306.
L. Teusz, Kompozycyjna otwartość „Łysej śpiewaczki” Eugène Ionesco. „Akcent. Literatura i Sztuka” 1996, nr 3, s. 188-194.
L. Teusz, Od samotności do samospełnienia. O „Promieniowaniu ojcostwa” Karola Wojtyły, „Zeszyty Karmelitańskie” 1995, nr 1 (8), s. 79-91.
L. Teusz, Herbert – poeta dialogu. Filozoficzne meandry autora „Pana Cogito”. „Sztuka i Filozofia” 1995, nr 10, s. 153-169.
L. Teusz, O dramaturgii Karola Wojtyły. „Studia Polonistyczne” 1994, t. 20, s. 147-163.
L. Teusz, Trud uczestnictwa w wolności [rec.: Obcowanie z wolnością. Dialogi literackie polsko – niemieckie, red. B. Chrząstowska, H. D. Zimmermann, Poznań-Berlin 1994], „Zeszyty Karmelitańskie” 1994, nr 3-4 (6-7), s. 169-174.